اولین قدم برای داشتن یک باغ خوب، داشتن خاک سالم است و خاک سالم سلامت گیاهان را تعیین می‌کند. بهترین راه برای یافتن pH و سلامت آن، آزمایش خاک است که در صورت داشتن دانش کافی نیز می‌توانید خودتان هم انجام دهید. در غیر اینصورت، مراکز مختلفی برای این کار از جمله دانشگاه‌های بزرگ وجود دارند. با ما همراه باشید تا یاد بگیرید چگونه خاک را آزمایش کنید.
چرا باید از آزمایش خاک را انجام دهید؟
خاک باغ یا باغچه باید بتواند مواد مغذی را به ریشه گیاهان انتقال دهد. در غیر این صورت، گیاهان به درستی رشد نخواهند کرد. داشتن میزان مناسب pH باعث می‌شود گیاهان بتوانند مواد مغذی موجود در خاک را جذب کنند. در صورتی که خاکتان pH بالا داشته باشد، سطح فسفر و آهن در خاک پایین می‌آید و اگر pH پایین باشد، خاک برای گیاهان سمی می‌شود. اگر خاکتان سالم و متعادل نباشد، گیاهان به درستی رشد نخواهند کرد.
دلیل دیگر برای انجام آزمایش خاک این است که ما نباید از کودها به میزان زیاد استفاده کنیم. اگر خاک سالم باشد، نیازی به اصلاح آن با کود نخواهد بود. قبل از اضافه کردن کود باید خاک را آزمایش کنید.
تام تامپسون، فارغ‌التحصیل دکترای علوم خاک از دانشگاه آریزونا، می‌گوید: «خاک غنی از مواد آلی، تمایل به تشکیل دانه‌های نسبتاً گرد دارد که منجر به ایجاد تخلخل در بافت خاک می‌شود». او توضیح می‌دهد که خاک‌های باز و متخلخل به آب و اکسیژن اجازه می‌دهند به صورت آزادانه در لایه‌های زیرین خاک حرکت کند. این موضوع باعث رشد ریشه‌های قوی می‌شود.
در آزمایش خاک، چه چیزهایی را اندازه‌گیری می‌کنیم؟
یک آزمایش خاک خوب، بافت خاک را آزمایش کرده و تعیین می‌کند چه میزان شن یا خاک رس در آن وجود دارد. علاوه بر این، میزان اسیدی بودن خاک یا همان میزان pH، میزان مواد مغذی موجود در خاک از جمله منیزیم، کلسیم، فسفر و پتاسیم را اندازه می‌گیرد. با علم به میزان این مواد در خاک، می‌توانید اصلاحات لازم را متناسب با نوع گیاهی که پرورش می‌دهید، اعمال کنید. بگذارید نتایج آزمایش خاک شما را راهنمایی کند.
چند بار باید خاک را آزمایش کنید؟
برای بهره‌وری بالا، باید خاک خود را هر 3 تا 5 سال یک بار آزمایش کنید. در هر فصلی می‌توانید این آزمایش را اجرا کنید اما برای این که برای فصل بهار و کشت جدید آماده باشید، پیشنهاد می‌شود این کار را در پاییز انجام دهید.
چگونه آزمایش خاک را انجام دهیم؟
کیت‌های آزمایش خاک خانگی را می‌توان در فروشگاه‌های کشاورزی یافت اما این کیت‌ها به اندازه آزمایش‌های حرفه‌ای نتایج درست و دقیقی نشان نمی‌دهند. برای انجام این تست می‌توانید به سازمان‌های مربوطه مراجعه کنید. معمولا این آزمایش‌ها رایگان و یا با هزینه‌ی کم انجام می‌شود.
چگونه نمونه خاک برداریم؟
- برای برداشتن نمونه، هر چیزی که سطح خاک را می‌پوشاند از جمله سنگ و ریشه گیاهان را بردارید.
- از جایی ک خاکستر سوخته ریخته شده یا در آن کود ذخیره کرده‌اید، نمونه‌برداری نکنید.
- با استفاده از بیلچه یا ماله مستقیم در خاک فرو کرده چاله‌ای V شکل به عمق 12 تا 16 سانت ایجاد کنید.
- برشی از خاک به عرض 2 سانت و به طول چاله‌ای که ایجاد کرده‌اید، از یک طرف ببرید. سپس یک نوار 2 سانتی را از وسط خاک به عنوان نمونه بردارید.
- این کار را در بخش‌هاش مختلف باغ تکرار کنید و همه نمونه‌ها را در یک ظرف شیشه‌ای یا سطل تمیز بگذارید.
- از خاکی که جمع کردید، به اندازه یک لیوان جدا کرده و برای چند روز در فضای بسته بگذارید تا خشک شود.
- بعد از بسته‌بندی و پر کردن فرم‌های لازم، آن را به موسسه مورد نظر برای آزمایش بدهید و منتظر نتیجه بمانید.
خواندن و تحلیل نتایج
وقتی نتایج آزمایش خاک را می‌گیرید، نوع کودی که لازم دارید با استفاده از میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم تعیین می‌شود.
- نیتروژن: نماد این عنصر N است و باعث می‌شود برگ‌ها گیاهان بیشتر رشد کنند. برای متعادل کردن میزان نیتروژن، میزان کود یا کمپوست مورد نیاز نوشته می‌شود. اگر می‌خواهید از کمپوست تازه استفاده کنید، پیشنهاد می‌شود آن را در فصل پاییز به خاک اضافه کنید تا در طول فصل زمستان آماده شود و در فصل بهار آماده استفاده باشد. در صورت نیاز می‌توانید از خون خشک شده، یونجه، سویا یا پنبه‌دانه نیز استفاده کنید. این مواد نیتروژن را با سرعت بیشتری ازاد می‌کنند و بهتر است در فصل بهار استفاده شوند. ده پوند کنجاله خون همان مقدار نیتروژن را به اندازه 10 تا 20 بوشل کود تامین می‌کند و مواد آلی موجود در کود را ندارد.
- فسفر: نماد عنصر فسفر، P است که به جوانه‌زنی، رشد ریشه‌های قوی و رشد میوه‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این ها، فسفر به گیاه کمک می‌کند مواد معدنی خاک را بهتر جذب کرده و گیاه را در برابر بیماری‌ها مقاوم می‌کند.
سنگ فسفات، فسفر، میزیم و مواد معدنی کمیاب خاک را تامین می‌کند. این سنگ‌ها ماندگای طولانی دارند و هر 3 تا 4 سال لازم است آن را به خاک اضافه کنید. پودر استخوان و زغال از منابع دیگر تامید فسفر برای خاک هستند. - پتاسیم: پتاسیم که با نماد K نمایش داده می‌شود، جریان آب در آوندهای گیاهان را متعادل می‌کند و به گل دادن، رشد میوه‌ها و جلوگیری از ابتلا به بیماری در گیاهان کمک می‌کند. کمبود پتاسیم باعث ضعیف شدن ریشه‌ها و کاهش سرعت رشد می‌شود.
برای افزودن پتاسیم می‌توانید از گرد گرانیت یا ماسه سبز استفاده کنید که از گلوکونیت، یک ماده معدنی اقیانوسی سرشار از پتاسیم و آهن تولید می‌شود. خاکستر چوب نیز سرشار از پتاسیم است.
چرا اندازه‌گیری رطوبت خاک و حشرات موجود در آن مهم هستند؟
درصورتی که خاک باغ رطوبت کافی نداشته باشد، سفت شده و از رشد ریشه در لایه‌های زیرین جلوگیری می‌کند. خاک سفت باعث می‌شود موجوداتی مانند کرم‌های خاکی که برای رشد گیاهان مفید هستند نتوانند با آزادی در خاک گردش کنند.
تجمع قارچ‌ها، باکتری‌ها، حشرات و بی‌مهرگان متنوع در خاک یکی از بارزترین نشانه‌های کیفیت خاک است. هر چه بیشتر در لایه‌های زیرین موجودات زنده وجود داشته باشد، آفات و بیماری‌ها مدت زمان کمتری در خاک مانده و گیاهان را مبتلا می‌کنند. علاوه بر این، وجود این موجودات باعث تجزیه سریع‌تر گیاهان مرده شده و مواد مغذی بیشتری را در دسترس ریشه گیاهان قرار می‌دهد.
