کود مونوآمونیوم فسفات

یکی از کودهایی که در صنایع کشاورزی کاربرد فراوانی دارد کود مونوآمونیوم فسفات است که منبعی از فسفر و نیتروژن به حساب می‌آید. این کود یکی از انواع کودهای جامد است که در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این محصول نسبت به سایر انواع کودهای جامد از میزان فسفر بیشتری برخوردار است. کود مونوآمونیوم فسفات در یک فرایند ساده و با روشی معمولی تولید می‌شود. در این ترکیب شیمیایی آمونیاک (NH3) و اسید فسفریک (H3PO4) با نسبت یک به یک با یکدیگر وارد واکنش می‌شوند. نتیجه این واکنش شیمیایی تولید گرانول یا پودر مونوآمونیوم فسفات است.

NH4H2PO4 فرمول ترکیب شیمیایی کود مونوآمونیوم فسفات است که با نام فسفات دی هیدروژن آمونیوم با ADP نیز شناخته می‌شود. این ماده معمولا از نظر ظاهری به صورت پود یا کریستال‌های سفید رنگ تتراهیدرال است. مونوآمونیوم فسفات به صورت جامد در دسترس است که از کاتیون‌ها آمونیوم (NH4) و آنیون‌های فسفات دی هیدروژن (H2PO4) با نسبت برابر و مساوی تشکیل شده است. این ماده به راحتی در آب حل می‌شود اما در اتانول قابلیت حل شدن ندارد. مونوآمونیوم فسفات می‌تواند تا دمای 200 درجه سانتیگراد شرایط پایدار خود را حفظ کند.

اهمیت کود مونوآمونیوم فسفات در کشاورزی

فواید مصرف کود مونوآمونیوم فسفات در کشاورزی

کود مونوآمونیوم فسفات یکی از کودهای معدنی است که پیچیده، غلیظ، دهیدراته و از حلالیت بالا در آب برخوردار است. این کود که از دو ماده اصلی و مغذی برای گیاه یعنی نیتروژن و فسفر تشکیل شده است قابلیت جذب رطوبت را ندارد. این کود می‌تواند برای انواع خاک، گیاهان و محصولات کشاورزی استفاده شود.

دلیل این دامنه کاربرد وسیع این است این کود از ویژگی‌های کودهای سریع فسفری برخوردار است. به این معنی که فسفر موجود در آن آهسته در خاک حرکت کرده و به همین دلیل امکان جذب آن توسط گیاه برای مدت طولانی فراهم می‌شود. اگر قصد کاشتن سبزیجات، میوه‌ها و گل‌ها و گیاهان مختلف را دارید می‌توانید از کود مونوآمونیوم فسفات برای تیمار کردن خاک استفاده کنید.

از دیگر فواید استفاده از این کود در کشاورزی این است که می‌تواند فشار داخلی سلول‌های گیاه را افزایش دهد. نتیجه این افزایش فشار این است که گیاه در برابر استرس و بیماری‌ها مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد.

کود مونوآمونیوم فسفات جوانه گیاهان را تحریک کرده و شرایطی را فراهم می‌کند که در شرایط نامساعدی مانند دمای پایین با نور ناکافی، گیاه شکوفا شده و همچنین اندازه میوه آن افزایش پیدا کند. این ویژگی می‌تواند کیفیت میوه‌ها را از نظر محتوای قند، رنگ، قوام و ماندگاری در انبار بهبود بخشد.

یکی دیگر از ویژگی‌های کود مونوآمونیوم فسفات این است که گیاه به طور کامل آن را جذب می‌کند. این مسئله به مواد بالاست (Ballast) که در خاک وجود دارند، اجازه نمی‌دهد که باروری خاک را کاهش دهند. قابلیت جذب بالای این کود توسط گیاه به دلیل فرم شیمیایی فسفر موجود در ترکیب آن است.

این فسفر به صورت مولکول‌هایی است که دارای زنجیره‌های باند هستند. همین فرم باعث می‌شود که جذب آن توسط گیاه تسهیل شده و فرایندهای غیر فعال شدن فسفر در خاک نیز مهار شود.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کود مونوآمونیوم فسفات را می‌توان کیفیت بالای ذخیره‌سازی و حمل و نقل آن دانست. به این دلیل که در زمان کار کردن با آن گرد و غبار تولید نشده و ذران آن تمایل به چسبیدن و تشکیل توده ندارند.

احتیاطات استفاده از کود مونوآمونیوم فسفات در کشاورزی

به طور معمول احتیاطات و شرایط خاصی برای استفاده از کود مونوآمونیوم فسفات در کشاورزی وجود ندارد. چند نکته مهم در خصوص استفاده از این کود وجود دارد که به شرح زیر است.

• توصیه می‌شود از کود مونوآمونیم فسفات به صورت گرانولی در محل‌هایی نزدیک به ریشه گیاه استفاده شود.
• پخش کردن کود در سطح مزرعه و مخلوط سازی آن با خاک سطحی مزرعه باعث افزایش اثرگذاری آن می‌شود.
• با توجه به این که اسیدیته این کود پایین است احتمال آزاد شدن NH3 در هوا بسیار کم است.
• بدون نگرانی در مورد اثرات NH3 می‌توان از کود مونوآمونیوم فسفات در نزدیکی بذرهایی که در حال جوانه زدن هستند استفاده کرد.
• در صورتی که از این کود به صورت محلول پاشی استفاده می‌شود باید از مخلوط شدن آن با کودهای کلسیم یا منیزیم جلوگیری کرد.

جمع‌بندی

رشد و افزایش روزافزون جمعیت در جهان باعث شده است که برای تأمین غذای انسان از مواد و روش‌های نوین در کشاورزی استفاده شود. در واقع این رشد جمعیت شرایطی را فراهم کرده است که نیاز به رشد سریع گیاهان و محصولات زراعی باشد تا در مدت زمان کمتری بتوان حجم زیادی از مواد غذایی را تولید و در دسترس قرار داد. یکی از راه‌هایی که می‌توان به وسیله آن سرعت رشد محصولات کشاورزی را بالا برد، کودها هستند.

کود مونوآمونیوم فسفات یکی از پرکاربردترین کودها در صنعت کشاورزی به حساب می‌آید که تولید و استفاده آن در سال‌های اخیر با رشد چشمگیری مواجه بوده است. تأمین فسفر مورد نیاز رشد گیاه در خاک برای مدت طولانی و قابلیت حل شدن در آب و بالابردن مقاومت گیاهان در برابر تنش‌ها و بیماری‌های مختلف از جمله ویژگی‌هایی هستند که باعث افزایش مصرف و تولید این کود در جهان شده‌ است.