اسید فسفریک خوراکی

یکی از پر مصرف‌ترین اسیدها در دنیا، اسید فسفریک خوراکی است که در صنایع غذایی به عنوان ماده‌ای پر مصرف و مهم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صنایع غذایی از این ماده به عنوان طعم‌دهنده و نگهدارنده استفاده می‌کنند. یکی از دلایل استفاده زیاد از اسید فسفریک خوراکی این است که نسبت به سایر طعم‌دهندها‌ها مانند اسید سیتریک و زنجبیل قیمت مناسب‌تری دارد و به همین دلیل بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اسید فسفریک خوراکی طعم تندی به مواد غذایی می‌دهد. این اسید با قیمت مناسب و اقتصادی و با حجم فراوان در دسترس قرار دارد. به غیر از طعم‌دهندگی این اسید می‌تواند ماندگاری برخی از مواد غذایی را بالا ببرد.

خواص اسید فسفریک خوراکی

ارتوفسفریک اسید که با نام اسید فسفریک خوراکی شناخته می‌شود اسید مایع است. این اسید شفاف، غیر فرار و غیر سمی بوده و رنگ و بو ندارد. E338 شماره بین‌المللی است که به این اسید داده شده است. اسید فسفریک جزو اسیدهای ضعیف دسته‌بندی می‌شود. دلیل این امر این است که نسبت به برخی اسید‌های قوی مانند اسید سولفوریک از اثرات مخرب کمتری برخوردار است.

با وجود اینکه این اسید در دسته اسیدهای ضعیف قرار دارد می‌تواند باعث تحریک و خوردگی پوست، چشم و سایر غشاهای مخاطی در بدن شود. این خواص در نمک این اسید کمتر دیده می‌شود. H_۳PO_۴ فرمول شیمیایی این اسید است که جزو دسته اسیدهای غیرآلی یا معدنی قرار می‌گیرد.

اسید فسفریک خوراکی نمونه رقیق شده این اسید است که طعم دلپذیری دارد. همین ویژگی‌ها و خواص باعث می‌شود که از این اسید به عنوان افزودنی در مواد غذایی استفاده شود. یکی دیگر از دلایل استفاده از این اسید در مواد و صنایع غذایی این است که برای سلامتی انسان مضر نیست. از این اسید برای تنظیم میزان اسیدی بودن مواد غذایی از جمله مرباها، گوشت‌های فرآوری شده، ژله، مخمرها، پنیر، ادویه‌جات، چاشنی‌ها و کنسروها استفاده می‌شود.

خواص اسید فسفریک خوراکی تنها به این موضوع ختم نشده و در صنایع غذایی و دارویی از آن به عنوان ماده نگهدارن، طعم دهنده و بهبود دهنده نیز استفاده می‌کنند. یکی از ویژگی‌های اسید فسفریک این است که می‌تواند ترکیبات متنوعی از استرهای آلی را تشکیل دهد که در فرایندهای بیوشیمیایی از اهمیت زیادی برخوردار است. به عنوان ماده محرک در تهیه پنیر و آنتی اکسیدان برای حفط کیفیت سبزیجات از دیگر کاربردهای اسید فسفریک خوراکی است.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی

اصلی‌ترین تفاوت اسید فسفریک از نوع صنعتی با اسید فسفریک خوراکی در درصد خلوص آن‌ها است. اسید فسفریک صنعتی که در صنایع مختلف مانند تولید مواد شوینده، نساجی، تصفیه فاضلاب و غیره استفاده می‌شود، از غلظت پایین‌تری برخوردار است. بر خلاف اسید فسفریک صنعتی نوع خوراکی آن از غلظت و خلوص بالاتری برخوردار است.

از افزودن آب به پنتا اکسید فسفر یا اضافه کردن اسید سولفوریک به سنگ‌های حاوی فسفات، اسید فسفریک خوراکی تهیه و تولید می‌شود. تولید روغن‌های گیاهی، نوشابه‌های گازدار، خوراک و مکمل‌های خوراک دام و طیور از موارد مصرف این اسید است.

موارد مصرف اسید فسفریک خوراکی

خواص و ویژگی‌های اسید فسفریک باعث شده است که استفاده از آن در صنایع غذایی مجاز باشد. از این اسید می‌توان طبق استاندارد ملی با رعایت حد و حدود مجاز در محصولات استفاده کرد. از اسید فسفریک خوراکی به عنوان ماده افزودنی و نگهدارنده در صنایع غذایی استفاده می‌شود.

یکی از خاصیت‌های اصلی این اسید، خاصیت آنتی اکسیدانی آن است که به همین دلیل در تولید روغن‌های گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از اصلی‌ترین مواد در فرمول ساخت نوشابه‌های گازدار که از نوشیدنی‌های پرطرفدار هستند، اسید فسفریک خوراکی است.

وجود این اسید در فرمول ساخت نوشابه‌های گازدار باعث شده است که آن‌ها نسبت به آبلیمو و سرکه خاصیت اسیدی بیشتری داشته باشند. در این محصولات برای اینکه طعم گزندگی این اسید را کاهش دهند از مقدار زیادی شکر استفاده می‌کنند.

در بسیاری از مواد غذایی مانند محصولات گوشتی و لبنی از نمک‌های اسید فسفریک استفاده می‌کنند. استفاده از این نمک‌ها دو هدف تنظیم pH و اصلاح پروتئین را دنبال می‌کند که نتیجه آن بهبود کیفی محصول نهایی خواهد بود. همچنین در تولید پنیر، کلوچه، قهوه تلخ، شیر و غیره به منظور بالا بردن ماندگاری آن از اسید فسفریک خوراکی استفاده می‌کنند.

بکینگ پورد که یکی از پرکاربردترین پودرهای خوراکی است و در پخت انواع کیک و شیرینی استفاده می‌شود، حاصل مخلوط شدن جوش شیرین با نمک اسید فسفریک است. نکته مهم در مورد این اسید این است که درصد خلوص آن در صنایع غذایی نباید از 75% کمتر باشد.

اسید فسفریک خوراکی در نوشابه