یکی از مشکلات اصلی کشاورزان و باغداران، شناسایی آفات و روش‌های مقابله با آن‌هاست. یکی از مهم‌ترین آفات باغ‌های پسته، پسیل پسته است. در این مقاله، با این آفت بیشتر آشنا خواهیم شد و همچنین، راه‌های مقابله با آن را نیز برایتان توضیح خواهیم داد. پس، با ما همراه باشید.
پسیل پسته چیست؟
همانطور که گفتیم، پسیل پسته از جمله مهم‌ترین آفات درختان پسته به شمار می‌رود. این آفت از زمان‌های بسیار دور وجود داشته و همیشه برای باغداران ایجاد مزاحمت و مشکل کرده است چراکه یک تهدید اصلی برای درختان پسته به شمار می‌رود. با توجه به خطراتی که این آفت برای درختان پسته دارد، سالانه‌های هزینه‌های بسیار زیادی در جهات مقابله با آن انجام می‌شود. در نتیجه، می‌توان گفت که پسیل پسته سالانه خسارت‌های جبران‌ناپذیر از نظر اقتصادی را به باغداران وارد می‌کند.
پسیل پسته از جمله آفاتی است که در سال چند بار تخم‌گذاری می‌کند و چند نسل دارد؛ در نتیجه، میزان خسارت ناشی از آن مختص یک فصل خاص نیست و به همین دلیل است که میزان خسارت بسیار بالاست. این آفت توانایی تحمل سرمای زیاد (شرایط دمایی زیر صفر) را نیز دارد و حتی در فصول سرد سال نیز می‌تواند باقی بماند.
پسیل پسته دارای سه دوره زندگی است: اول تخم می‌گذارد؛ تخم به نوزاد یا پوره تبدیل می‌شود و در نهایت، حشره‌ی کامل رشد می‌کند. این حشره می‌تواند نر یا ماده باشد. این حشره به طور کامل از شیره گیاهی درخت پسته تغذیه می‌کند و تمام مواد پروتئینی آن را می‌مکد. نکته‌ی قابل توجه در مورد تغذیه‌ی پسیل پسته این است که مواد قندی موجود در شیره‌ی گیاهی درختان را دفع می‌کند و این مواد در مجاورت با هوا به شکر تبدیل می‌شوند.
عوامل و شرایط رشد جمعیت پسیل پسته
چه عواملی باعث رشد و افزایش جمعیت پسیل پسته باغ‌ها می‌شود:
1- سم‌پاشی در نوبت اول یا در زمان گلدهی: سم‌پاشی در نوبت اول به منظور از بین بردن پروانه چوبخوار پسته، پروانه میوه‌خوار، شپسک‌های پسته، زنجره شیره‌تر و غیره صورت می‌گیرد. در صورتی که سمومی در این سم‌پاشی استفاده شود که هیچ‌گونه تاثیری روی آفات ندارند، جمعیت پسیل به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
2- اگر سمومی از قبیل سموم تیودیکارب، متاسیستوکس و فتتیون در سم‌پاشی نوبت اول استفاده شوند که تخم‌ریزی را تحریک کنند یا طول دوره‌ی نسل را کوتاه‌تر نمایند، جمعیت پسیل افزایش خواهد یافت.
3- جمعیت پسل پسته در اثر سم‌پاشی مکرر و تدخل با سموم دیگر ممکن است افزایش پیدا کند.
4- در صورت استفاده از سمومی مانند زولون که تاثیر چندان زیادی بر روی پسیل پسته ندارند، جمعیت این آفات افزایش خواهد یافت.
5- در صورت سم‌پاشی در مراحل مختلف زندگی پسیل پسته از قبیل تخم، پوره و حشره یا تولید شکرک روی سطح برگ‌ها، تاثیر سموم کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه، جمعین پسل پسته افزایش خواهد بافت.
6- یکی دیگر از عوامل افزایش جمعیت پسیل پسته، استفاده از کودهای شیمیایی دارای اوره یا سولفات آمونیوم در ماه‌های گرم سال یا کودهای شیمیایی از قبیل کلروپتاسیم می‌باشد.
7- استفاده از کود مرغی به مقدار نادرست نیز منجر به ازدیاد جمعیت می‌شود.
8- در صورت نامناسب بودن شرایط خاک و کمبود مواد مغذی، جمعیت پسیل پسته افزایش خواهد یافت. به عنوان مثال، خاک‌های شنی یا رسی به دلیل حفظ رطوبت برای مدت زمان طولانی‌تر سریع‌تر به آفات مختلف از جمله پسیل پسته آلوده می‌شوند.
پیامدهای عدم مقابله با پسیل پسته
همانطور که گفته شد، خسارت‌های ناشی از پسیل پسته بسیار گسترده است و خسارت‌های مالی بسیار زیادی را به همراه دارد. به عبارت دیگر، اگر اقدامی در زمینه‌ی مقابله با این آفات صورت نگیرد، جمعیت آن‌ها بسیار زیاد می‌شود زیرا تولید مثل زیادی دارند. با افزایش جمعیت، حشرات بعد از تغذیه از برگ‌ها به سراغ میوه‌ها و خوشه‌ها نیز خواهند رفت. به این ترتیب، محصول درختان پسته به طور کامل از بین می‌رود.
علائم وجود این آفات در درختان پسته
علائم وجود پسیل پسته بیشتر از همه در قسمت برگ‌ها آشکار می‌شوند. برگ‌های آسیب دیده خیلی زود شروع به ریزش می‌کنند. در برخی از موارد، ممکن است برگ روی درختان و حتی خود شاخه‌ها نیز خشک شوند. این اتفاق بیشتر زمانی رخ می‌دهد که حشرات علاوه بر تغذیه از برگ‌ها و جوانه‌ها، به سراغ میوه درخت نیز می‌روند و شروع به تغذیه از آن می‌کنند. در صورت عدم مقابله با این آفات، خسارت‌های به جای مانده جبران‌ناپذیر خواهد بود.
بیشترین خسارت وارد شده به درختان پسته در ماه‌های خرداد تا مرداد ماه، زمان رسیدن میوه درخت است. در این مدت زمان، این آفات خرطوم خود را وارد برگ و میوه درخت پسته کرده و از شیره‌ی آن تغذیه می‌کنند. اولین نشانه از این خسارت پسیل پسته، شکرک زدن برگ‌های صدمه دیده است. بعد از آن، خشک شدن و ریزش برگ به وجود می‌آید.
این آفات، بیشتر از همه در خرداد ماه به درختان پسته حمله می‌کنند. به همین دلیل است که اگر در این زمان، مقابله‌ای با آفات پسته صورت نگیرد، برگ‌ها زودتر از موقع بر زمین می‌ریزند، جوانه‌ها طراوت خود را از دست می‌دهند و به حالت پوکی می‌رسند.
نکته‌ی مهم دیگر در رابطه با خسارت‌های ناشی از پسیل پسته، ارتباط میزان خسارت با نوع نژاد درخت پسته است. برخی از نژادهای درختان پسته در برابر این آفات مقاوم‌تر هستند و در نتیجه، برگ‌هایشان کمتر دچار ریزش می‌شوند. به همین دلیل است که اگر قصد خرید نهال پسته دارید، نژادی که در برابر پسیل پسته مقاوم‌تر است را انتخاب کنید.
روش‌های مقابله با پسیل پسته
با وجود میزان بالای خسارت ناشی از این آفات در باغ‌های پسته مانند هر نوع آفت دیگری، راه‌های مقابله‌ای با آن نیز وجود دارد. به کمک این روش‌ها می‌توان جمعیت پسیل پسته را مهار کرد و از وارد شدن خسارت به میوه‌ها جلوگیری نمود. از سوی دیگر، اگر مقابله در زمان درست انجام نشود، تعداد این حشرات به سرعت افزایش می‌یابد و خسارت وارده نیز شدیدتر خواهد شد.
معمولاً توصیه می‌شود که اقدامات پیشگیرانه جهت کنترل جمعیت این حشرات برای سال‌های آینده انجام شود. اما اگر جمعیت این حشرات افزایش یافته است، باز هم راه‌های مقابله‌ای بسیار موثری وجود دارند. در ادامه، برخی از این روش‌های مقابله‌ای توضیح داده می‌شوند.
اقدام به شخم در فصل زمستان
شخم زمستانه باعث می‌شود تا جمعیت این آفات در فصل بهار کمتر شود و تاثیرش در فصل بهار مشخص می‌گردد. شخم زمستانه باید در فاصله‌ی بین آذر تا اسفند ماه انجام شود.
استفاده از تله
یکی دیگر از روش‌های مقابله با پسیل پسته، استفاده از تله است. تله باید زمانی استفاده شود که حشرات هوز شروع به تخم‌گذاری نکرده باشند؛ معمولاً بهترین زمان برای تله‌گذاری، اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه است. تله‌ها بسته به جمعیت آفات به صورت ردیفی در باغ‌های پسته قرار می‌گیرند.
استفاده از نژادهای مقاوم
همانطور که گفته شد، نژادهایی از درخت پسته وجود دارند که در برابر این نوع از آفات مفاوم‌تر هستند. هنگام خرید درختان پسته باید به این موضوع توجه کرد تا خسارت‌های ناشی از پسیل پسته کمتر باشد.
دشمنان طبیعی
زنبورها از جمله دشمنان طبیعی پسیل‌های پسته محسوب می‌شوند. در نتیجه، باید از جمعیت زنبورها در باغ‌های پسته حفاظت کرد. از سوی دیگر، نوعی کفشدوزک به نام کفشدوزک پسیل‌خوار نیز وجود دارد که از این آفات تغذیه می‌کند و در زیر پوسته درخت زندگی می‌کنند. استفاده از دشمنان طبیعی از قبیل زنبور و کفشدوزک می‌تواند به طور قابل توجهی در مهار این نوع آفات موقر واقع شوند.
استفاده از سموم کم‌خطر
سموم شیمیایی بسیار زیادی برای مقابله با این آفات وجود دارند. مشکل سموم شیمیایی، تاثیر منفی است که بر روی محیط زیست می‌گذارند. به همین دلیل است که استفاده از سموم کم‌خطرتر برای مهار این آفات توصیه می‌شود. از جمله مهم‌ترین سموم کم‌خطر برای از بین بردن پسیل پسته، گوگرد است. گفته می‌شود که اوایل خرداد ماه بهترین زمان برای سم‌پاشی و استفاده از این دو نوع سم کم‌خطر به شمار می‌رود.
